Soft skills
Als dataprofessionals zijn we gewend analytisch en logisch te denken en gevestigde methodes en best practices te volgen om inzichten te verkrijgen en actie te ondernemen. Maar in een snel veranderende en concurrerende werkomgeving is het misschien niet genoeg om alleen op gevestigde kaders en praktijken te vertrouwen. Om echt impact te hebben en voorop te blijven lopen, moet je creatief en innovatief zijn in je benadering van datagestuurde besluitvorming.
Ik heb mezelf nooit als een creatief persoon beschouwd. Ik ben analytisch, rationeel en direct. Ik was nooit bijzonder goed in tekenen, mijn muzikale vaardigheden waren ver beneden nul, en laten we niet eens beginnen over mijn dansmoves... Maar ik heb altijd dingen gecreëerd. Als kind schreef ik een kinderboek, maakte ik kettingen, tekende en kleurde ik mandala's. Waarschijnlijk hebben mijn ouders nog steeds dozen vol met mijn 'output'...
Jaren later, tijdens mijn promotieonderzoek, leerde ik hoe ik mijn creativiteit kon combineren met mijn analytische vaardigheden. Ik leerde hoe ik mijn twee hersenhelften MET elkaar kon laten werken, in plaats van om en om. Uiteindelijk werd mijn proefschrift zelfs genomineerd voor een award in de medische revalidatiewetenschappen. Ook al werk ik momenteel niet als wetenschapper, ik ben blij dat ik de vaardigheid heb ontwikkeld om creatief EN analytisch te zijn. Het heeft me gebracht waar ik nu ben: dashboards designen. Ik geniet er van om mijn linker- en rechterhersenhelft samen in te zetten om gave dashboards te maken.
In dit artikel verkennen we praktische tips om je creativiteit als dataprofessional de vrije loop te laten, van brainstormtechnieken tot het inzetten van design thinking voor dashboard ontwikkeling.
Een van de grootste belemmeringen voor creativiteit is de angst om te falen. Als dataprofessionals zijn we vaak risicomijdend en huiverig om risico's te nemen die kunnen leiden tot suboptimale resultaten of negatieve feedback van belanghebbenden. Maar om echt creatief te zijn, moeten we de mogelijkheid van falen omarmen en het zien als een kans om te leren en te groeien.
Een andere veel voorkomende barrière voor creativiteit is onze neiging om vast te houden aan gevestigde kaders en methodologieën, zelfs als die misschien niet het beste passen bij een bepaald probleem. Om deze barrière te overwinnen, kan het nuttig zijn om aannames ter discussie testellen, problemen te herkaderen en buiten de gebaande paden te denken. In plaats van te beginnen met een vooraf gedefinieerde reeks grafieken, kun je bijvoorbeeld beginnen met het stellen van open vragen over het bedrijfsprobleem en verschillende visuals en analysetechnieken verkennen die relevant zouden kunnen zijn.
Brainstormen is een klassieke creativiteitstechniek die bijzonder nuttig kan zijn in het datagestuurde besluitvormingsproces. Om het meeste uit brainstormen te halen, is het belangrijk een ondersteunende en niet-oordelende omgeving te creëren waarin ieders ideeën worden gewaardeerd en gerespecteerd. Enkele tips voor effectief brainstormen zijn het stellen van duidelijke doelen en doelstellingen, het aanmoedigen van verschillende perspectieven en ervaringen, en het gebruik van visuele en andere hulpmiddelen om het proces op gang te brengen.
Bij het ontwerpen van dashboards heb ik twee momenten waarop ik de brainstormtechniek toepas:
1) Bij het bespreken van de inhoud en de informatiestructuur van het dashboard. Ik vraag alle stakeholders om met zoveel mogelijk ideeën te komen over hun wensen voor het dashboard. Niet praten, niet bewerken, gewoon ideeën blijven genereren op sticky notes. Na deze eerste brainstorm nemen we de tijd om doublures te filteren, de beste ideeën te vinden, te ordenen en te prioriteren. Maar dat is een volgende stap...
2) Het tweede brainstormmoment is wanneer ik de juiste grafiek zoek die het beste past bij de boodschap en de data. Wat ik deelnemers aan mijn designcursus leer, is om minstens drie grafiektypes uit te proberen voor je kiest voor één uiteindelijke visual. Teken de grafieken gewoon snel met potlood en papier, zodat je niet beperkt wordt door een mogelijk gebrek aan technische vaardigheden of afgeleid wordt door de vele custom visuals. Zoek eerst uit WAT je moet maken, voordat je uitzoekt HOE.
Een tijdje geleden belde een klant mij, omdat ze de juiste visual niet konden vinden om een zeer specifiek vraagstuk te beantwoorden. Het verzoek was om de tijd te tonen die productief in een havenplaats werd doorgebracht en waar tijd verloren ging. Er waren ongeveer vijf stadia gedurende de dag waarin de tijd productief kon worden doorgebracht of verloren ging (bijvoorbeeld als er schoongemaakt moest worden, of als een schip vertraging opliep en de ligplaats daardoor een tijd leeg bleef).Tijdens dit telefoongesprek schreef ik vier grafiektypes op. Na het gesprek heb ik een mini-dummy dataset gemaakt, en ben ik eerst op papier gaan testen. Ik probeerde een alluvial, icicle, sunburst en Sankey diagram. Vrij snel zag ik dat één meer kans had dan de anderen om de gewenste inzichten te verschaffen. Uiteindelijk kozen we voor de Sankey-diagram, dat ik als concept snel in Power BI kon maken.
Design thinking is een krachtige methode om creativiteit te activeren in het datagedreven besluitvormingsproces. Door problemen vanuit een gebruikersgericht perspectief te benaderen en iteratieve en collaboratieve processen te gebruiken om oplossingen te ontwerpen, kan je gebruiksvriendelijkere en impactvollere resultaten creëren. Enkele belangrijke principes van design thinking zijn empathie, prototyping en testen, die je kunnen helpen nieuwe ideeën en inzichten te genereren en deze te vertalen naar inzichtvolle dashboards.
Waaruit bestaan deze fases?
1. Inleven (emphatize): Begrijp de behoeften van de gebruiker door informatie te verzamelen via observatie en interviews en door in hun schoenen te gaan staan. Ga met eindgebruikers in gesprek om te leren over de uitdagingen waarmee zij worden geconfronteerd bij het werken met data.
2. Definieer (define): Analyseer de in de vorige fase verzamelde informatie om de probleemstelling, behoeften en beperkingen van de gebruiker te definiëren. Bijvoorbeeld, op basis van de interviews kun je het probleem definiëren als "eindgebruikers weten niet waar meer winst kan worden gemaakt, en waar kosten kunnen worden verlaagd."
3. Ideeën ontwikkelen (ideate): Genereer een breed scala aan ideeën om het probleem op te lossen, zonder ze te beoordelen. Je kunt bijvoorbeeld verschillende ideeën uitproberen, zoals het maken van interactieve grafieken of het ontwerpen van een dashboard met minder metrics. Dit is ook de fase waarin potlood en papier goed van pas komen...
4. Prototype (…): Bouw een eenvoudige, verkleinde versie van de oplossing om het idee te testen en te verfijnen. Je kunt bijvoorbeeld een prototype van het dashboard maken met een paar belangrijke statistieken om te testen met eindgebruikers. Je hebt nog niet de echte gegevens nodig, een kleine dummy dataset kan perfect werken. Door eerst het prototype te testen, kun je veel tijd en geld besparen op de engineering-kant van dashboardontwikkeling.
5. Testen (test): Test het prototype met eindgebruikers en verzamel feedback om de oplossing te verbeteren. Leg het dashboard niet uit aan de eindgebruiker, maar kijk mee hoe hij/zij gebruik maakt van het dashboard. Vraag de testpersoon hardop na te denken, zodat je makkelijk problemen kan herkennen. Uiteraard moet je heel duidelijk zijn over het feit dat je hebt gewerkt aan een dummy dataset.
Door creativiteit bij de ontwikkeling van dashboards te omarmen, kun je meer impactvolle en gebruiksvriendelijke dashboards creëren die zakelijk succes stimuleren. Dus als je de volgende keer voor een uitdagend probleem staat, wees dan niet bang om buiten de gebaande paden te treden en je creativiteit de vrije loop te laten.
Hulp nodig bij bijvoorbeeld een design thinking workshop, of meer leren over design? Neem dan even contact op.
Van data-centered naar user-centered design